Jak Olek został bohaterem

10 czerwca minęło 69 lat od brawurowej akcji uwolnienia 15 żołnierzy Armii Krajowej więzionych przez Urząd Bezpieczeństwa w budynku przy ul. Gdańskiej. Akcją dowodził ówczesny porucznik Aleksander Arkuszyński, pseudonim „Maj”.

We wtorek członkowie Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, harcerze, działacze Prawa i Sprawiedliwości oraz przedstawiciele Klubu Gazety Polskiej uczcili rocznicę.

– Obecny tutaj generał Arkuszyński jest symbolem walki o wolność – mówił major Jan Berner. – Akcja na Gdańskiej była wydarzeniem na skalę światową, dlatego wielkie brawa i gratulacje dla generała.

Jeden z ostatnich bohaterów II wojny światowej ma 96 lat. W 2008 roku prezydent Lecha Kaczyński mianował Arkuszyńskiego do stopnia generała brygady. Urodził się w miejscowości Dąbrowa w powiecie opoczyńskim. Przed maturą zastanawiał się czy zostać księdzem, ale przyszło powołanie z wojska i już rok później walczył w kampanii wrześniowej. Gdy jego oddział dostał się do niewoli, po kilku dniach uciekł i wrócił do domu. Jego nauczyciel namówił go do włączenia się w konspirację.

– Nauczyciel Skalski mówił do mnie: „Olek jest organizacja, chcesz wstąpić?”. Odparłem, że z przyjemnością – wspomina generał. Walczył z Niemcami w partyzantce, w akcji „Burza” już jako dowódca łódzkiego AK rozgrywał z nimi regularne bitwy. Po wkroczeniu Sowietów i rozwiązaniu AK wrócił do rodzinnego domu, gdzie został aresztowany. Udając chęć współpracy uciekł i ukrywał się w młynie w dawnym Bełchatówku. Wznowił później działalność podziemną pod nazwą ROAK (Ruch Oporu Armii Krajowej) i został dowódcą oddziału partyzanckiego „Zryw”. W tym czasie Urząd Bezpieczeństwa zaczął wyłapywać „leśnych”, czyli żołnierzy Armii Krajowej ukrywających się w lasach. Do budynku Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Pabianicach przy ul. Gdańskiej przewieziono 15 „leśnych” zatrzymanych pod Dłutowem, Mogilnem i Łaskiem.

Na pomoc ruszyli koledzy z AK. Grupie odwetowej przewodził porucznik Aleksander Arkuszyński i Włodzimierz Szuster ps. „Gajda”. Wymyślili chytry, ale niewiarygodny plan odbicia aresztantów, choć na ulicy Garncarskiej był posterunek milicji, a kilkaset metrów dalej stacjonowali żołnierze NKWD. 10 czerwca 1945 roku przed budynek przy ulicy Gdańskiej dotarły dwa samochody.  Jako pierwszy podjechał ‘”łazik” z dywersantami „Gajdy”, a za nim ciężarówka z partyzantami „Maja”. „Gajda” przebrany w mundur sowieckiego oficera wyskoczył z samochodu i przy pomocy kolegi w mundurze polskiego kapitana wyciągnęli pokrwawionego i obandażowanego żołnierza polskiego. Wzięli rannego pod pachy i klnąc siarczyście wzywali pomocy i kazali natychmiast otworzyć drzwi. Kiedy weszli do środka obezwładnili wartowników i odcięli linie telefoniczne.

– Akcja trwała już 15 minut i jej cel został w zasadzie osiągnięty, należało więc czym prędzej ją kończyć, by nie kusić licha. Również i „Gajda” był tego samego zdania. Funkcjonariuszy pozamykano wobec tego w celach, klucze zabraliśmy ze sobą. Z pomieszczeń biurowych wzięliśmy wszystkie akta oraz maszynę do pisania, a z wartowni 2 rowery i broń – relacjonował generał.

W 1949 roku został aresztowany pod fałszywymi zarzutami. Był sądzony za rzekome zamordowanie sowieckich skoczków spadochronowych. Po blisko 3-letnim śledztwie Wojewódzki Sąd w Łodzi uniewinnił go. Ukończy studia na Politechnice Łódzkiej jako inżynier chemik spożywczy. Ostatecznie zamieszkał w Ksawerowie. Ma tytuł Honorowego Obywatela Pabianic.

Generał Arkuszyński jest kawalerem orderu Virtuti Militari oraz dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

źródło: Stanisław Osiński „W Burzy: Armia Krajowa Rejon Łask”