Mamy swoje pasje, zmartwienia, obowiązki i radości. Pracujemy, zajmujemy się domem, niektóre z nas wychowują dzieci. Dbamy o swoich najbliższych. Ale czy wystarczająco dbamy o siebie? Oto wykaz badań, jakie kobiety powinny wykonać na poszczególnym etapie swojego życia. O tych ważnych zagadnieniach rozmawiamy z trzema kobietami.

PIERWSZE KROKI – LEKARZ PIERWSZEGO KONTAKTU

Rozmowa z Aleksandrą Miszczak lekarzem medycyny w trakcie specjalizacji z chorób wewnętrznych, młodszym asystentem w Oddziale Wewnętrznym I Pabianickiego Centrum Medycznego.

W wieku 20 lat

– W wieku 20 lat w grupie kobiet bez wywiadu chorób przewlekłych wskazana jest kontrola wskaźnika BMI, ciśnienia tętniczego oraz tętna, ocena czynników ryzyka rozwoju chorób, edukacja zdrowotna pod kątem diety, aktywności fizycznej, uzależnień, narażenia zawodowego.

– Można rozważyć badanie glikemii na czczo, zwłaszcza w przypadku rodzinnego obciążenia cukrzycą bądź otyłością – radzi pani doktor.

W wieku 30 lat

Na tym etapie naszego życia wskazania są podobne, przy czym częstość rozpoznawania chorób wzrasta.

– Prowadzony jest Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (ChUK), obejmujący osoby obciążone czynnikami ryzyka chorób sercowo – naczyniowych, zadeklarowane w Podstawowej Opiece Zdrowotnej i będące w 35., 40., 45., 50. i 55. roku życia, bez rozpoznanej choroby układu krążenia – informuje doktor Aleksandra.

– W ramach programu wykonywane są: pomiar BMI, ciśnienia tętniczego, oznaczenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL, trójglicerydów oraz glukozy na czczo.

W tym przedziale wiekowym czynniki ryzyka stanowią: nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, palenie tytoniu, mała aktywność fizyczna, nadwaga dodaje Aleksandra Miszczak.

W wieku 40 lat i więcej

W tym wieku pojawiają się konkretne zalecenia odnośnie diagnostyki w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy.

Od 45. roku życia należy przynajmniej raz na 3 lata kontrolować poziom glikemii na czczo, ewentualnie wykonać doustny test tolerancji glukozy (OGTT) przy nieprawidłowym wyniku oznaczenia glikemii na czczo. Oznaczenie glikemii na czczo wykonujemy co roku w przypadku osób z grup ryzyka.

W przypadku występowania objawów dyspepsji, czyli dolegliwości bólowych w nadbrzuszu, z uczuciem pełności, wzdęcia lub wczesnym uczuciem sytości, które pojawiły się u pacjentów powyżej 45 roku życia lub trwają 2-3 miesiące, mimo leczenia, należy rozważyć badanie gastroskopowe (w PCM jest Specjalistyczna Pracownia Endoskopowa, na badanie w ramach NFZ może skierować pacjenta lekarz POZ).

W wieku powyżej 50 lat

W tym czasie u kobiet wzrasta znaczenie niemodyfikowalnych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.

To czynniki takie jak: wiek, choroba sercowo-naczyniowa w młodym wieku w rodzinie (u kobiet poniżej 65 roku życia) lub inne choroby na podłożu miażdżycy.

Modyfikowalne czynniki ryzyka, na które mamy wpływ to: dieta, palenie tytoniu, aktywność fizyczna, ciśnienie tętnicze, stężenie cholesterolu LDL, HDL, trójglicerydów, nieprawidłowa tolerancja glukozy, cukrzyca, nadwaga i otyłość.

Tomografię komputerową klatki piersiowej można rozważyć u pacjentek w wieku 50 – 70 lat, z wywiadem przynajmniej 20 paczkolat (odpowiednik palenia 1 paczki papierosów dziennie przez 20 lat). Wskazaniem do tego badania jest także narażenie na azbest, radon, uran, arszenik, beryl, spaliny węgla oraz paliw płynnych.

WIZYTA U GINEKOLOGA

Rozmowa z dr n. med. Anną Nowińską – Serwach, specjalistą położnictwa i ginekologii, starszym asystentem w Oddziale Gineologiczno – Położniczym Pabianickiego Centrum Medycznego.

Jeśli nie rozpoczęłaś jeszcze współżycia

– Dziewczyna, która regularnie miesiączkuje, nie ma bólów brzucha i nie planuje rozpoczęcia współżycia seksualnego może poczekać z wizytą u ginekologa. Wizyta taka bywa bowiem bardzo stresująca – mówi dr n. med. Anna Nowińska-Serwach, ginekolog z Pabianickiego Centrum Medycznego. – Warto pamiętać, że dziewczyna, która nie skończyła jeszcze 18 lat musi przyjść do ginekologa z opiekunem prawnym, np. z mamą. Młode dziewczyny, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia seksualnego powinny pomyśleć o szczepieniu przeciwko wirusowi HPV.

Jak wyjaśnia pani doktor, głównym czynnikiem sprawczym raka szyjki macicy jest wirus HPV przenoszony drogą płciową.

Jeśli skończyłaś 20 lat

– Kobiety około 20 roku życia, to często studentki, osoby zaczynające karierę zawodową, które najprawdopodobniej nie planują jeszcze założenia rodziny. W takiej sytuacji warto zatem pomyśleć o antykoncepcji oraz o zapobieganiu chorobom, przenoszonym drogą płciową. Głównym ryzykiem związanym z antykoncepcją hormonalną jest zwiększone ryzyko zakrzepicy. Przed włączeniem hormonów bardzo ważny jest wywiad w kierunku chorób zakrzepowo-zatorowych w rodzinie. W przypadku ujemnego wywiadu nie ma jednoznacznych zaleceń do wykonania badań w kierunku chorób zakrzepowych. Rozsądnym jest jednak wykluczenie mutacji czynnika Leyden, genu protrombiny i MTHFR.

Według pani doktor, nie ma zaleceń, co do rodzaju i częstotliwości wykonywania badań podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej.

Jeśli współżyjesz

– Pacjentki, które rozpoczęły współżycie powinny regularnie wykonywać cytologię, celem identyfikacji wczesnych zmian na szyjce macicy. Przy podejrzeniu infekcji HPV wskazana jest identyfikacja wirusa. Cytologię natomiast należy wykonywać przez całe dorosłe życie, najrzadziej raz na trzy lata. W przypadku stwierdzenia i leczenia zmian dysplastycznych na szyjce macicy, cytologię należy wykonywać raz w roku, do końca życia. Cytologii nie wykonuje się u kobiet, które nie rozpoczęły współżycia.

Jeśli planujesz zostać mamą

– Kobiety planujące ciążę powinny rozważyć wykonanie kilku badań: morfologii, badania ogólnego moczu, USG narządów rodnych, ewentualnie badania w kierunku toksoplazmozy, HIV czy HBS. Wykluczenie niektórych schorzeń przed ciążą pozwoli uniknąć stresów już podczas jej trwania – radzi dr Anna.

Jeśli skończyłaś 40 lat

Częstość występowania chorób, szczególnie nowotworowych rośnie wraz z wiekiem kobiet. Kobieta w każdym wieku powinna badać sobie piersi, ale po 40 roku życia należy pomyśleć również o badaniu USG piersi. Nie ma jednoznacznych zaleceń co do częstości wykonywania USG u kobiet, u których w rodzinie nie stwierdzono raka piersi. Kobiety z obciążonym wywiadem nowotworowym powinny wykonywać USG raz w roku.

Kobiety u których w rodzinie występują nowotwory piersi, jajników i jelita grubego powinny zrobić badania genetyczne np. BRCA1, BRCA2, zespołu Lyncha.

Jeśli skończyłaś 50 lat

Około 50 roku życia zmienia się status hormonalny kobiety. Jeśli pacjentka rozważa zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej powinna najpierw sprawdzić wydolność wątroby, gdyż większość hormonów ma wpływ na funkcję tego narządu. Warto także ocenić piersi, bo nasze hormony wpływają na ryzyko raka piersi. Nie można zapominać o USG przezpochwowym. Hormony również mają wpływ na endometrium i wzrost mięśniaków.

Jeśli jesteś po menopauzie

U pacjentek po menopauzie, ze względu na zmianę struktury gruczołu sutkowego zalecanym badaniem do oceny piersi jest mammografia. Powinna być ona wykonywana co 2 lata.

– W naszym kraju mammografia jest refundowana do 69 roku życia, co nie znaczy że starsze pacjentki nie powinny co kilka lat robić tego badania – mówi ginekolog.

PROFILAKTYKĘ MIEJ WE KRWI

Rozmowa z dr n. med. Danutą Domańską kierownikiem Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej Pabianickiego Centrum Medycznego.

Przed wykonaniem badań laboratoryjnych, warto skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Pamiętajmy, że żadna z nas nie jest taka sama. Jesteśmy grube, chude, wysportowane lub nie, niektórym z nas wypadają włosy, inne cierpią na nadmierne owłosienie. To nasz lekarz powinien najlepiej wiedzieć, jakie konkretne badania profilaktyczne powinnyśmy wykonać. Ważne, by badać się regularnie. Jak twierdzi kierownik Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej Pabianickiego Centrum Medycznego, bardziej dbamy o nasze auta, niż o zdrowie. Według doktor Danuty Domańskiej, badania raz w roku powinny być równie obowiązkowe, jak przegląd naszych czterech kółek.

– U Pań, które rozpoczęły miesiączkowanie często występują niedobory żelaza. Prócz podstawowych badań laboratoryjnych, warto również zbadać jego poziom – zaleca pani doktor,- 30-latki często zaczynają eksperymentować z dietami, suplementacją. Nierzadko kobiety w tym wieku przyjmują antykoncepcję hormonalną, dlatego po przekroczeniu tego wieku warto do wcześniejszych badań profilaktycznych dołączyć te, które sprawdzą nasze nerki i wątrobę.

Według Danuty Domańskiej, w wieku około 40-lat zaczynamy martwić się chorobami nowotworowymi. Po 40 warto również kontrolować poziom poszczególnych hormonów..

– Dlatego właśnie zalecam do tego wszystkiego co badałyśmy wcześniej, dołączyć markery oraz badania hormonalne. Po przekroczeniu 50, zakres badanych markerów warto rozszerzyć o kolejne, dodatkowe: marker sutka oraz jajnika.

Panie, które ukończyły 60 rok życia powinny wziąć pod uwagę profilaktykę pod kątem osteoporozy. Badania poziomu wapnia i fosforanów, pozwolą na sprawdzenie, w jakim stanie są nasze kości.

Poniższa tabela to wykaz zalecanych badań profilaktycznych dla kobiet w wieku od 20 lat.

Wszystkie posiadaczki Karty Pabianiczanina mogą liczyć na rabat w wysokości 10% od cen komercyjnych na badania diagnostyczne laboratoryjne, badania w Specjalistycznej Pracowni Endoskopowej i zabiegi w Zakładzie Rehabilitacji.

Również posiadaczki Pabianickiej Karty Seniora mogą liczyć na rabaty. Dla posiadaczek tej karty PCM oferuje zniżki w wysokości:

• 10%  – komercyjne diagnostyczne badania laboratoryjne wykonywane w głównej siedzibie Spółki, tj. przy ul. Jana Pawła II 68
• 10 % – komercyjne zabiegi rehabilitacyjne
• 5% – komercyjne zabiegi stomatologiczne

UWAGA:

W przypadku jednoczesnego korzystania z kilku programów miejskich uprawniających do korzystania z systemu ulg Posiadacz Karty może wybrać najkorzystniejszą ulgę możliwą do uzyskania w danym punkcie. Nadawane uprawnienia nie sumują się.